Delegacija Srbije u studijskoj poseti Finskoj
Predstavnici Vlade Srbije i resornih ministarstva, kao i sektorskih udruženja i medija koji se bave temom inovacija posetili su od 10. do 13. aprila Helsinki i resorne institucije, organizacije i kompanije zadužene za podršku startap zajednici u Finskoj, zemlji koja je lider na globalnim listama inovacija. Tom prilikom razgovarali su sa više od 22 organizacije kako bi mapirali uspešne prakse koje bi mogli da se primene u Srbiji sa ciljem unapređenja inovacionog ekosistema.
Podrška države
Kako je Finska od ekonomije većinski zasnovane na prirodnim resursima postala vodeća zemlja u razvoju inovacija, zasnovana na znanju? Njena inovativna politika temelji se na državnoj podršci inovacijama, a ključ uspeha leži u saradnji, ali i u delegiranju sprovođenja politika od strane Vlade ka mreži ekspertskih organizacija na nacionalnom i regionalnom nivou.
Podatak da Vlada izdvaja oko 7 milijardi evra odnosno gotovo 3% BDP-a za istraživanja i razvoj, sa ciljem da taj iznos poveća i do 4 procenta, govori u kojoj meri je ova nordijska zemlja posvećena razvoju inovacija. Tako su ključne institucije za podršku upravo državne kompanije i organizacije sa kojima se srpska delegacija susrela, poput Business Finland, SITRA i Tesi, koje finansiraju razvoj inovativnih ideja putem grantova i ulaganja u kapital i mentorsku podršku.
Pored ovih institucija i organizacija, delegacija je tokom studijske posete razgovarala o razvoju regulative za razvoj inovacionog ekosistema i sa predstavnicima finskih ministarstava privrede i saobraćaja, kao i sa agencijom Findata koja odobravaju ponovnu upotrebu podataka koje generišu institucije, u svrhu naučnih istraživanja i razvoja inovativnih proizvoda i usluga.
Uloga privatnog sektora
Iako država snažno investira u startap zajednicu, veći deo ulaganja u početnike stiže iz privatnog sektora. Jedna od najpoznatijih organizacija s kojom je delegacija razgovarala je FiBAN, finska mreža biznis anđela, koja okuplja više od 650 investitora u startape. Njeni članovi uložili su čak 52,3M€ u 626 startapa tokom 2021. godine.
Ova međunarodno priznata mreža biznis anđela pozicionira se kao najpoželjniji partner startapovima. Zanimljivo je da FiBAN sprovodi edukativne kurseve o anđelima investitorima, kao i da organizuje redovne pitching konferencije na kojima se 10 startapa nadmeće za podršku investitora okupljenih u ovoj mreži.
Startap zajednica
Finska ima veoma razvijenu mrežu hubova, inkubatora i akceleratora, u kojima startapovi mogu da nađu prostor za rad i stručnu podršku za obezbeđivanje daljeg finansiranja, razvoja i komercijalizaciju proizvoda. Delegacija je posetila čuveni Terkko health hub, startap zajednicu i co-working space, a tom prilikom razgovarali su i sa predatavnicima, NewCo Helsinki, kompanijom koja pruža usluge poslovnog savetovanja, Forum Virium, inovacionom kompanijom grada Helsinkija i Health incubator Helsinki, koji sprovodi inkubaroski program za sve startapove, timove u ranom razvoju i istraživačke kompanije u cilju njihovog daljeg razvoja.
Članovi delegacije iz Srbije obišli su i čuvenu gejming kompaniju Rovio koja je jedna od najuspešnijih priča o razvoju kompanija u Finskoj, a najpoznatija je po igrici Angry birds. Program je upotpunila i poseta Maria01 kampusu, neprofitnoj organizacji, najpoznatijem i najvećem kampusu koji okuplja startape i pruža im podršku u početnoj fazi razvoja. Kampus okuplja preko 1400 članova, od čega je 222 startapa, a najveći broj ih dolazi iz gaming industrije.
Jednak pristup obrazovanju
Finski petnaestogodišnjaci od početka testiranja, 2000. godine, ostvaruju natprosečne rezultate u sve tri kategorije ocenjivanja – čitalačkoj, matematičkoj i naučnoj pismenosti, prema PISA testiranju (Program za međunarodno ocenjivanje učenika). Ulaganje u obrazovanje je osnova inovacionog ekosistema, a finski sistem to čini od njene nezavisnosti - svi učenici imaju jednak pristup besplatnom obrazovanju.
Da je starap zajednica podržana od strane akademske zajednice i univerziteta, uverili su se članovi srpske delegacije prilikom posete Aalto univerzitetu. Svake godine preko 100 kompanija izraste iz univerziteta, a sprovede se preko 200 projekata u saradnja sa preduzećima. Fokus Aalto univerziteta su studenti, kojima se pruža poverenje i koji se osnažuju pri preuzimanju centralne uloge u univerzitetskoj zajednici i šire. Tako je najveći startap događaj u Finskoj, Slush konferencija, formirana od strane studenata i sada je svetski prepoznata konferencija koja okuplja preko 20.000 učesnika godišnje.
Dinamična i više nego korisna četvorodnevna studijska poseta je uspešno prošla - identifikovane su oblasti, kao i načini koji se mogu implementirati u srpski inovacioni ekosistem. Članovi delegacije i finski predstavnici institucija očekuju nastavak saradnje sa ciljem implementacije najboljih praksi.
